(Από έναν νέο επιστήμονα) Του Αντώνη Νέσκε
Αφορμή για το συγκεκριμένο άρθρο μου αποτελεί η πρόσφατη ποσοτική κοινωνική έρευνα, που διεξήχθη από την Kapa Research, η οποία στα βασικά της συμπεράσματα αναφέρει ότι: «επτά στους δέκα Έλληνες, οι οποίοι είτε έχουν ολοκληρώσει είτε ολοκληρώνουν τις σπουδές τους, θα εγκατέλειπαν ευχαρίστως την Ελλάδα για μια δουλειά στο εξωτερικό, ενώ τέσσερις στους δέκα έχουν ήδη ξεκινήσει ενέργειες για να μεταναστεύσουν». Οξύ κοινωνικό πρόβλημα; Ναι είναι! Στο άρθρο μου με τίτλο: «Οι σημερινοί νέοι είναι οι πιο μορφωμένη και ταυτόχρονα η πιο κοινωνικά και οικονομικά αποκλεισμένη γενιά της μεταπολιτευτικής Ελλάδας», το οποίο είχε δημοσιευθεί στον τοπικό Τύπο πριν 3 χρόνια είχα επισημάνει:
«Η σημερινή νεολαία ως κοινωνική ομάδα αντιμετωπίζει σοβαρότατα προβλήματα. Το ζήτημα είναι πολύπλοκο και πολύπλευρο. Αλλά, αν επιχειρήσουμε να επικεντρωθούμε στα πιο σημαντικά προβλήματα της σημερινής νεολαίας, η εκτίμησή μου είναι ότι η κοινωνική κατάσταση και η διαδικασία ενηλικίωσης των νέων χαρακτηρίζονται από κρίσεις, αντιφάσεις, αδιέξοδα και περιορισμούς. Η διαδικασία ενηλικίωσης των νέων αφορά τα ζητήματα της εκπαίδευσής τους αρχικά και έπειτα της κοινωνικής τους ένταξης μέσα από την συμμετοχή τους στο σύστημα της απασχόλησης και της παραγωγής. Και εδώ βρίσκονται τα προβλήματα των νέων! Ο σημερινός νέος αντιμετωπίζει ζητήματα καθυστέρησης και εντατικοποίησης. Καθυστερούν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους, καθυστερούν να ενταχθούν στην αγορά εργασίας, καθυστερούν να αποκόψουν τους οικογενειακούς δεσμούς, καθυστερούν να ανεξαρτητοποιηθούν, με αποτέλεσμα να βιώνουν το φαινόμενο της «παρατεινόμενης εφηβείας». Αυτό που πρέπει να τονισθεί είναι ότι τα αίτια των προβλημάτων των νέων είναι καθαρά κοινωνικά και οφείλονται στις τρέχουσες κοινωνικοιστορικές συνθήκες και μετασχηματισμούς. Η παράταση των σπουδών τους εκφράζεται ως κοινωνική αναγκαιότητα για την εξασφάλιση μιας καλύτερης προοπτικής στην αγορά εργασίας. Ωστόσο, έρευνες αλλά και η καθημερινή πραγματικότητα γύρω μας δείχνει ότι στην Ελλάδα σήμερα έχουμε την πιο μορφωμένη νέα γενιά της μεταπολεμική της ιστορίας, αλλά ταυτόχρονα και την περισσότερο αποκλεισμένη κοινωνικά και οικονομικά νέα γενιά. Η δομή του εκπαιδευτικού συστήματος στην Ελλάδα και τα υψηλά ποσοστά ανεργίας των νέων έχουν σοβαρότατες επιδράσεις στην κοινωνική συνείδησή και την ψυχοσύνθεσή τους, με αποτέλεσμα να βιώνουν την ανισότητα, την αδυναμία προοπτικής και σχεδίων ζωής, το φόβο, την ανασφάλεια και το άγχος… Πιστεύω ότι οι ευκαιρίες που προσφέρονται στην Κω για την πραγματοποίηση των σχεδίων ζωής των νέων δεν είναι επαρκείς. Η μαζική εισαγωγή και αποφοίτηση των νέων του νησιού από ΑΕΙ και ΤΕΙ, η μη ύπαρξη δυναμικών οικονομικών κινήτρων για την νεανική μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, η υπολειτουργία ή μη ύπαρξη δομών και υπηρεσιών του τοπικού δημόσιου τομέα, η λογική της μονόπλευρης οικονομικής ανάπτυξης του τριτογενούς τομέα, η αδυναμία συνολικής και δυναμικής ανάπτυξης όλων των τομέων παραγωγής, η απουσία κοινωνικής οικονομίας και η έλλειψη μέτρων τοπικής πολιτικής, που να ενισχύουν την ενδογενή ανάπτυξη του νησιού μας σταδιακά θα οδηγήσει σε υψηλά ποσοστά ανεργίας και αποκλεισμό των επόμενων νέων γενιών από την παραγωγή και την απασχόληση με φαινόμενα παρατεταμένης ανεργίας, ετεροαπασχόλησης ή και μερικής απασχόλησης. Το νησί μας έχει δυναμικά συγκριτικά πλεονεκτήματα, τα οποία πρέπει να εκτιμηθούν συνετά και οργανωμένα με στόχο την επίτευξη ποιότητας ζωής των μελλοντικών γενεών…»
Και τώρα TI; Το ζούμε, το βιώνουμε καθημερινά χιλιάδες συνάδελφοι και νέοι επιστήμονες διάφορων γνωστικών αντικειμένων σε όλη την Ελλάδα. Νέοι που έχουν αφιερώσει το λιγότερο άλλα τέσσερα χρόνια προσωπικής θυσίας, μόχθου, επένδυσης, οικονομικής επιβάρυνσης των οικογενειών τους και πολλά άλλα. Και μετά από αυτά ΤΙ; Ο αποκλεισμός; Η ανεργία; Η αδυναμία υλοποίησης προσωπικών σχεδίων ζωής; Το άγχος; Η καθημερινή ανασφάλεια; Η ΝΕΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ τύπου δεκαετιών 1960-70, αλλά αυτή τη φορά νέων με επιστημονικά και επαγγελματικά εφόδια; ΓΙΑΤΙ;
Η Ελλάδα βουλιάζει, γιατί καθημερινά υπονομεύεται η προοπτική της, το μέλλον της, η συνέχειά της, ΟΙ ΝΕΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ. Δεν ξέρω αν μιλάω περισσότερο ως επιστήμονας ή ως νέος άνθρωπος. Αυτό που πιστεύω είναι ότι η κραυγή ή η σιωπή αγωνίας των νέων ανθρώπων φαίνεται στο πρόσωπό τους. Μπορείτε να τους κοιτάξετε κατάματα ;;;;
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία,
Νέσκες Αντώνιος
MSc Κοινωνιολόγος – Ερευνητής.
